💊 درمان بزرگی خوش‌خیم پروستات (BPH) — همه چی از دارو تا مکانیزم
درمان BPH به سه دسته اصلی تقسیم میشه:
۱. تغییر سبک زندگی (برای موارد خفیف)
۲. دارودرمانی (بیشترین استفاده)
۳. جراحی (برای موارد شدید یا مقاوم به درمان)
اینجا تمرکز ما روی داروهاست.
1️⃣ آلفا-بلاکرها (Alpha-1 Blockers)
مکانیزم:
این داروها عضلات صاف پروستات و گردن مثانه رو شل میکنن، تا جریان ادرار راحت‌تر عبور کنه.
روی اندازه پروستات تأثیر زیادی ندارن، ولی علائم رو سریع بهبود میدن (معمولاً ظرف چند روز).
داروها و دوزها:
- تامسولوسین (Tamsulosin): 0.4 mg روزانه (بعد از غذا)
- آلفوزوسین (Alfuzosin): 10 mg روزانه (فرم آهسته‌رهش)
- دوکسازوسین (Doxazosin): 1–8 mg روزانه (شروع با دوز کم برای جلوگیری از افت فشار)
- ترازوسین (Terazosin): 1–10 mg شب‌ها (تدریجی افزایش دوز)
عوارض شایع:
- افت فشار خون، سرگیجه
- خستگی
- انزال رتروگراد (برگشتی)
2️⃣ مهارکننده‌های ۵-آلفا ردوکتاز (5-Alpha Reductase Inhibitors)
مکانیزم:
این داروها جلوی تبدیل تستوسترون → DHT رو می‌گیرن. DHT محرک اصلی رشد پروستاته، پس با مهارش، پروستات کوچیک‌تر میشه.
اثر این داروها آهسته هست (۳ تا ۶ ماه طول میکشه).
داروها و دوزها:
- فیناستراید (Finasteride): 5 mg روزانه
- دوتاستراید (Dutasteride): 0.5 mg روزانه
نکات مهم:
- در پروستات‌های بزرگتر (بیش از ۴۰ گرم) مؤثرتر هستن.
- PSA رو حدود ۵۰٪ کاهش میدن، باید در تفسیر آزمایش دقت کرد.
توی مقاله دلایل به وجود اومدن بزرگی خوش خیم پروستات در مورد همه این اسامی حرف زدیم
عوارض شایع:
- کاهش میل جنسی (۳-۱۰٪)
- اختلال نعوظ (۳-۸٪)
- کاهش حجم منی
روی عکس زیر بزن تا مقاله ما در مورد دلیل بوجود آمدن بزرگی خوش‌خیم پروستات، علائم و کنترل اون رو بخونی:
بزرگی خوش خیم پروستات چیه؟ چرا بوجود میاد؟ چه علائمی داره؟ چطور باید کنترل کردش؟
3️⃣ ترکیب آلفا-بلاکر + مهارکننده ۵-آلفا ردوکتاز
مکانیزم:
هم تسکین سریع علائم (آلفا-بلاکر)
هم کاهش تدریجی اندازه پروستات (مهارکننده ۵-آلفا).
مثال‌ها:
- تامسولوسین + دوتاستراید → (نام تجاری: Jalyn)
- یا مصرف جداگانه هر دو دارو
موارد استفاده:
- پروستات بزرگ + علائم شدید یا متوسط
- افرادی که ریسک احتباس ادرار دارن
4️⃣ مهارکننده فسفودی‌استراز نوع ۵ (PDE-5 Inhibitors)
مکانیزم:
شل کردن عضلات صاف پروستات، گردن مثانه و عروق لگنی، بهبود جریان خون.
مناسب برای بیمارانی که همزمان اختلال نعوظ هم دارن.
دارو:
- تادالافیل (Tadalafil): 5 mg روزانه
عوارض:
- سردرد، گرگرفتگی
- درد عضلانی
5️⃣ داروهای آنتی‌کولینرژیک و آنتی‌موسکارینیک
مکانیزم:
کاهش فعالیت بیش‌ازحد مثانه (برای علائم ذخیره‌ای مثل تکرر و فوریت ادرار).
خودمونی بگم. میاد به مثانه میگه داداش اینقدر خودتو فشار نده چون راه بسته است! مثانه هم شل میکنه و دیگه همش حس ادرار نداره فرد
داروها و دوزها:
- اکسی‌بوتینین (Oxybutynin): 5 mg دو یا سه بار در روز
- تولتردین (Tolterodine): 2–4 mg روزانه
نکات:
- باید قبل از تجویز مطمئن شد که حجم ادرار باقیمانده در مثانه زیاد نیست (برای جلوگیری از احتباس).
🗝 نکات مهم در انتخاب درمان
- پروستات کوچک + علائم زیاد → آلفا-بلاکر
- پروستات بزرگ + PSA بالا → مهارکننده ۵-آلفا
- ترکیب علائم + پروستات بزرگ → درمان ترکیبی
- همراهی با اختلال نعوظ → تادالافیل
